Umowa agencyjna - sposób na rozwój twojego biznesu

Umowa agencyjna to narzędzie, które coraz więcej przedsiębiorców wykorzystuje do rozwijania swojej działalności. Co to za forma porozumienia, jakie są jej zasady i – co najważniejsze – jak ją zastosować w praktyce? Dowiesz się tego, czytając nasz artykuł.

Zapamiętaj!

• Umowa agencyjna jest umową cywilnoprawną. Agent występuje w imieniu przedsiębiorcy, aby pośredniczyć w zawieraniu umów. Działa na własny rachunek i bierze na siebie ryzyko.
• Agent najczęściej porusza się w określonym obszarze lub konkretnej branży, a jego wynagrodzenie stanowi głównie prowizja od wartości zawartych umów.
• Umowa agencyjna nie obejmuje kwestii typowych dla stosunku pracy, takich jak urlop, zwolnienie lekarskie czy staż pracy.

Spis treści

1. Co to jest umowa agencyjna?
2. Jak podpisać umowę agencyjną elektronicznie?
3. Okres wypowiedzenia umowy agencyjnej
4. Umowa agencyjna a k.c.
5. Prawa i obowiązki stron umowy agencyjnej
6. Umowa agencyjna a urlop, L4 i staż pracy
7. Jak skutecznie wykorzystać umowę agencyjną w biznesie?

Co to jest umowa agencyjna?

Umowa agencyjna to rodzaj umowy cywilnoprawnej, na mocy której jedna strona (agent) zobowiązuje się do stałego i niezależnego działania w imieniu drugiej strony (przedsiębiorcy) w celu pośredniczenia w zawieraniu umów między przedsiębiorcą a jego klientami lub też do zawierania umów z klientami w imieniu przedsiębiorcy.

Agent nie jest pracownikiem przedsiębiorcy, ale pracuje na własny rachunek i ponosi ryzyko. Działa on najczęściej w określonym obszarze geograficznym lub w konkretnej branży, a wynagrodzenie otrzymuje głównie w formie prowizji od wartości zawartych umów. Umowy agencyjne są stosowane w różnych sektorach gospodarki, gdzie istnieje potrzeba rozszerzenia zasięgu działania przedsiębiorstwa bez bezpośredniego angażowania w te działania dodatkowych zasobów.

Jak podpisać umowę agencyjną elektronicznie?

Umowę agencyjną najlepiej zawrzeć w formie pisemnej, czyli przy pomocy podpisu kwalifikowanego.

Dzięki zachowaniu tej formy można zastrzec, że agent za odrębnym wynagrodzeniem (prowizja del credere), odpowiada za wykonanie zobowiązania przez klienta.

Podpis kwalifikowany będzie również niezbędny w przypadku chęci ograniczenia działań konkurencyjnych agenta.

Okres wypowiedzenia umowy agencyjnej

Zgodnie z artykułem 764 § 1 Kodeksu cywilnego w pierwszym roku obowiązywania umowy okres wypowiedzenia wynosi miesiąc, w drugim zaś 2 miesiące, a w trzecim i latach następnych to 3 miesiące.

Umowa agencyjna a k.c.

W polskim prawie umowa agencyjna jest zdefiniowana i uregulowana w przepisach art. 758-764.9 Kodeksu cywilnego. Definicja zawarta w art. 758.§1 uwzględnia jeszcze jeden warunek, który zakłada możliwość podjęcia współpracy na takich zasadach wyłącznie pośrednika świadczącego usługi w ramach własnego przedsiębiorstwa. 

Jak wynika z art. 758 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę agencyjną agent zobowiązuje się wobec przedsiębiorcy do stałego i niezależnego pośredniczenia przy zawieraniu umów lub do zawierania umów w imieniu i na rachunek przedsiębiorcy. Z kolei przedsiębiorca zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia, chyba że strony postanowią inaczej. Wszystkie dalsze artykuły regulują kwestie takie jak: prawa i obowiązki agenta, prowizje, zakończenie umowy i odszkodowania.

Prawa i obowiązki stron umowy agencyjnej

Umowa agencyjna zobowiązuje obie strony – agenta i przedsiębiorcę – do określonych praw i obowiązków. Prawem każdej ze stron jest możliwość zażądania od drugiej pisemnego potwierdzenia treści umowy i postanowień ją zmieniających lub uzupełniających. Poniżej przedstawiamy główne obowiązki obu stron, które wynikają z polskiego Kodeksu cywilnego.

Prawa dającego zlecenie

• Zleceniodawca może mieć prawo do nadzoru nad działaniami agenta, w tym do wydawania mu instrukcji i wskazówek dotyczących wykonywania zadań związanych z umową.
• Zleceniodawca ma prawo do dostępu do wszelkich informacji i dokumentów, które są niezbędne do prawidłowego wykonania umowy agencyjnej. Może oczekiwać, że agent będzie je regularnie przekazywał.
• Zleceniodawca ma prawo oczekiwać, że agent będzie działał w sposób lojalny i nie podejmie działań mogących zaszkodzić interesom lub wizerunkowi firmy zleceniodawcy.
• W określonych okolicznościach, zgodnie z warunkami umowy i obowiązującym prawem, zleceniodawca może mieć prawo do rozwiązania umowy agencyjnej.

Obowiązki zleceniodawcy

• Jednym z jego podstawowych obowiązków jest zapłata agentowi wynagrodzenia (prowizji). Dający zlecenie musi zapłacić agentowi wynagrodzenie za wykonane usługi, bez względu na to, czy agent wystąpi z żądaniem jego wypłaty.
• Kolejny to przedstawienie oświadczenia zawierającego dane o należnej agentowi prowizji i udostępnienie informacji potrzebnych do prawidłowego ustalenia jej wysokości. Oświadczenie o prowizji musi zostać złożone nie później niż w ostatnim dniu miesiąca następującego po kwartale, w którym agent nabył prawo do prowizji.
• Dający zlecenie ma obowiązek przekazywania agentowi dokumentów i informacji potrzebnych do prawidłowego wykonania umowy oraz zawiadamianie o zawieranych umowach. Zleceniodawca musi dostarczać niezbędne dokumenty i informacje, zawiadomić o liczbie umów o niższej wartości niż normalnie przewidziane oraz o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia umowy, lub o niewykonaniu umowy.
• Istotna kwestia to również zwrot wydatków agenta związanych z wykonaniem umowy. Na mocy art. 762 Kodeksu cywilnego dający zlecenie jest zobowiązany do zwrotu uzasadnionych i ponadzwykłych wydatków związanych z wykonaniem zlecenia.

Prawa agenta

Agentowi przysługuje prawo do wynagrodzenia z umowy agencyjnej. Jeśli umowa nie określa wynagrodzenia, należy mu się prowizja zależna od liczby lub wartości umów. Może on także żądać świadczenia wyrównawczego po rozwiązaniu umowy, jeśli przyczynił się do wzrostu obrotów. Inne prawa agenta to między innymi:

• żądanie prowizji – agent ma prawo żądać prowizji od umów zawartych w wyniku jego działalności, w tym od umów zawartych bez jego udziału, jeśli miał prawo wyłączności do określonej grupy klientów lub obszaru geograficznego;
• dostęp do informacji o prowizji – agent ma prawo domagać się informacji potrzebnych do ustalenia, czy wysokość prowizji została prawidłowo obliczona. Może to obejmować wyciągi z ksiąg handlowych dającego zlecenie lub wgląd przez biegłego rewidenta;
• ustawowe prawo zastawu – agentowi przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach i papierach wartościowych dającego zlecenie, otrzymanych w związku z umową agencyjną, jako zabezpieczenie roszczeń o wynagrodzenie oraz zwrot wydatków i zaliczek.

Obowiązki agenta

Do obowiązków agenta w ramach umowy agencyjnej należy:

• stałe pośredniczenie przy zawieraniu umów – w ramach agencji pośredniczącej agent zobowiązuje się do stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów z klientami na rzecz dającego zlecenie. Do obowiązków należy wyszukiwanie klientów, kojarzenie interesów stron, gromadzenie informacji i uczestniczenie w negocjacjach;
• dokonywanie czynności prawnych związanych z zawieraniem umów – w przypadku agencji przedstawicielskiej agent zawiera umowy w imieniu dającego zlecenie, pod warunkiem uzyskania stosownego pełnomocnictwa;
• zachowanie lojalności – na podstawie art. 760 k.c., agent zobowiązany jest do zachowania lojalności wobec dającego zlecenie i powinien powstrzymać się od działań, które mogłyby wyrządzić szkodę dającego zlecenie;
• przekazywanie informacji – agent zobowiązany jest do przekazywania wszelkich informacji mających znaczenie dla dającego zlecenie;
• podejmowanie czynności potrzebnych do ochrony praw – agent musi podejmować wszelkie niezbędne czynności do ochrony praw dającego zlecenie.

Umowa agencyjna a urlop, L4 i staż pracy

Umowa agencyjna jest umową cywilnoprawną, a nie umową o pracę, dlatego nie reguluje takich kwestii jak urlop, zwolnienie lekarskie (L4) czy staż pracy, które są typowe dla stosunku pracy. Agent nie jest zatrudniony przez zleceniodawcę, dlatego nie ma prawa do urlopu ani zwolnienia lekarskiego oraz nie nalicza mu się stażu pracy w ramach umowy agencyjnej.

Jak skutecznie wykorzystać umowę agencyjną w biznesie?

Umowa agencyjna może okazać się kluczowym narzędziem w twoim przedsiębiorstwie. Dzięki niej możesz wyznaczyć agenta, który zajmie się pośredniczeniem w zawieraniu umów z klientami. Co ważne, agent działa w ramach swojego przedsiębiorstwa i pobiera za to wynagrodzenie. Zależy ono od liczby lub wartości zawartych umów i ustalane jest na podstawie wartości rynkowych w miejscu działalności agenta.

Interesuje Cię cyfrowa obsługa dokumentów kadrowych
Sfinalizuj wszystkie formalności z pracownikiem w 100% zdalnie.