Umowa komisu jest specyficznym dokumentem, na podstawie którego dwie strony regulują zasady odpłatnego pośredniczenia przez jedną z nich w sprzedaży rzeczy należącej do strony przeciwnej. Podpowiadamy, jak ją sporządzić, aby zabezpieczyć interesy obydwu stron!
Umowa komisu służy uregulowaniu kwestii związanych z przyjęciem odpłatnego zobowiązania komisanta do sprzedaży we własnym imieniu rzeczy ruchomych należących do komitenta. Ważne jest, że przyjmujący zlecenie nie kupuje rzeczy, a jedynie bierze je na przechowanie. Kontrakt powinien zostać sporządzony w taki sposób, aby udokumentować fakt przekazania rzeczy do komisu i chronić korzyści obydwu stron.
Spis treści
1. Co to jest umowa komisu?
2. Co powinna zawierać umowa komisu?
3. Wzór umowy komisu
4. Umowa komisu KC
5. Strony umowy komisu
6. Zakończenie umowy komisu
7. Przedawnienie umowy komisu
Co to jest umowa komisu?
Umowa komisu została uregulowana w artykułach 765–773 Kodeksu cywilnego. Stronami umowy są:
- komisant – podmiot przyjmujący zlecenie, który zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizją) i w zakresie swojej działalności gospodarczej lub spółki jest zobligowany do sprzedaży konkretnej rzeczy ruchomej na rachunek komitenta;
- komitent – właściciel rzeczy ruchomych; podmiot dający zlecenie komisantowi.
Istotne jest, że komisant we własnym imieniu zarządza przedmiotami należącymi do komitenta. Nie kupuje ich, ale bierze na przechowanie. Działalność prowadzona przez komisanta nazywana jest komisem. Najczęściej spotkać można komisy samochodowe i meblowe.
Cel umowy
Podstawowym celem umowy komisu jest udokumentowanie faktu przekazania na przechowanie i w celu sprzedaży rzeczy zachowanych w konkretnym stanie. Dokument pozwala uregulować zasady współpracy obydwu stron. Zadaniem umowy jest ochrona interesów zarówno komisanta, jak i komitenta.
Cel umowy i stron umowy
Wspólnym celem stron jest sprzedaż konkretnej rzeczy ruchomej. Dzięki realizacji kontraktu komisant otrzyma zapłatę w postaci prowizji od sprzedaży, a komitent – kwotę pomniejszoną o tę prowizję. Aby zrealizować swoje zadanie wynikające z umowy, zleceniobiorca komisowy zobowiązuje się do dołożenia wszelkich starań w celu sprzedaży danej rzeczy.
Umowa komisu a prawo własności
Warto mieć na uwadze, że osoba prowadząca komis nie kupuje rzeczy. Jedynie otrzymuje je bowiem na przechowanie, a prawo własności do nich pozostaje po stronie dotychczasowego właściciela. Prawem komisanta, nadanym mu za pośrednictwem umowy, jest rozporządzanie rzeczą w celu doprowadzenia do jej sprzedaży. Komitent w dowolnej chwili ma prawo sprawdzić stan swojej rzeczy.
W komis można oddać jedynie rzeczy ruchome stanowiące własność komitenta. Nie można oddać rzeczy użyczonej, do której nie ma się prawa własności
Co powinna zawierać umowa komisu?
Prawo nie określa żadnej konkretnej formy, w jakiej powinna zostać zawarta umowa komisu. Może zatem być ustna lub nawet dorozumiana. Z praktycznego punktu widzenia najlepiej jednak zawierać ją na piśmie, aby stanowiła niepozostawiający żadnych wątpliwości materiał dowodowy w razie wyniknięcia ewentualnych sporów. Dodatkowo warto pamiętać, że porozumienie może dotyczyć jedynie rzeczy ruchomych.
Wśród podstawowych elementów, które powinny się znaleźć w umowie komisu, są:
- oznaczenie rzeczy oddawanej w komis – przedmiot umowy;
- oznaczenie ceny minimalnej i maksymalnej rzeczy;
- oznaczenie aktualnej wartości rzeczy;
- cechy transakcji;
- wysokość prowizji dla właściciela komisu;
- sposób naliczania prowizji;
- maksymalny termin dokonania transakcji.
Odpowiedzialność
Właściciel komisu nie jest w stanie przewidzieć, kiedy dokona sprzedaży powierzonych mu rzeczy. Nie może nawet zagwarantować, że do sprzedaży w ogóle dojdzie. Na czas trwania umowy odpowiedzialność za rzeczy przekazane do sprzedaży spoczywa na komisancie. To on ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towarów. Aby można było je zminimalizować, częstym zapisem w umowie jest zobowiązanie właściciela komisu do ubezpieczenia oddanych mu w komis towarów od ryzyka uszkodzeń i kradzieży.
Cena towarów
Umowa komisu powinna zawierać zapis o maksymalnej i minimalnej cenie sprzedaży. Cena ustalana jest najczęściej jako określony procent wartości przedmiotu na rynku.
Kiedy właściciel komisu dokona sprzedaży powierzonego mu towaru za cenę wyższą niż cena maksymalna określona przez umowę, wówczas całość pożytków należy się komitentowi. Sytuację tą reguluje artykuł 767 Kodeksu cywilnego.
Komitent w umowie z komisantem określa minimalną cenę, za jaką jest w stanie sprzedać własny przedmiot. Właściciel komisu nie ma prawa do obniżenia tej ceny. Jeśli jednak zdecyduje się sprzedać przedmiot po niższej cenie, to będzie zobowiązany do zwrócenia różnicy pomiędzy ustaloną ceną minimalną a ceną sprzedaży dotychczasowemu właścicielowi przedmiotu. Istnieje jednak możliwość określenia w umowie dokładnych warunków, których spełnienie da właścicielowi komisu możliwość obniżenia ceny. Zazwyczaj ustala się ramy czasowe i okres, po którym nie dojdzie do sprzedaży, jest podstawą do zmiany warunków.
Prowizja
Zapłatą za pracę właściciela komisu jest prowizja. Jej wysokość zwyczajowo stanowi określona wartość procentowa od sprzedaży przedmiotu oddanego w komis. Taka konstrukcja stanowi pewnego rodzaju motywację dla komisanta, aby sprzedał towar po możliwie najwyższej cenie.
Wzór umowy komisu
Poniżej zamieszczamy bezpłatny wzór umowy komisu.
Umowa komisu - wzór PDF
Umowa komisu KC
Umowa komisu została uregulowana przez ustawodawcę w Kodeksie cywilnym, a konkretnie w artykułach 765-773. Na szczególną uwagę zasługują artykuły:
- 766 KC – mówiący o obowiązku komisanta do wydania komitentowi wszystkich środków, jakie uzyskał przy wykonywaniu zlecenia komisowego;
- 767 KC – mówiący o sytuacji zawarcia umowy sprzedaży o treści korzystniejszej dla komitenta;
- 771 KC – mówiący o braku możliwości udzielenia klientowi kredytu przy sprzedaży bez zgody komitenta;
- 772 KC – traktujący o sytuacji prowizji w przypadku braku sprzedaży z przyczyn leżących po stronie komitenta;
- 773 KC – regulujący prawo zastawu rzeczy będących przedmiotem komisu;
- 770 KC – opisujący odpowiedzialność komisanta.
Strony umowy komisu
Stronami umowy komisu są komitent oraz komisant.
Komitent
Komitentem nazywany jest podmiot dający zlecenie, czyli właściciel przedmiotu oddawanego w komis. Podstawowym obowiązkiem komitenta jest wywiązanie się z umowy zawartej z komisantem, a zatem wypłacenie mu należnej prowizji po wykonaniu zlecenia komisowego.
Komisant
Komisantem jest podmiot przyjmujący zlecenie sprzedaży określonego przedmiotu w imieniu komitenta. Komisantem może być wyłącznie przedsiębiorca. Komisant jest zastępcą pośrednim, co oznacza, że zawiera umowę sprzedaży z osobą trzecią we własnym imieniu, ale na rachunek komitenta. Podstawowym zadaniem właściciela komisu jest wykonanie zawartej umowy zgodnie z jej treścią.
Zakończenie umowy komisu
Zakończenie umowy komisu może mieć miejsce na skutek:
- sprzedaży przedmiotu umowy;
- wypowiedzenia umowy przez komitenta;
- wypowiedzenia umowy przez komisanta;
- wygaśnięcia;
- przedawnienia.
Sprzedaż
Zakończenie umowy komisu ma miejsce zazwyczaj w momencie sprzedaży przedmiotu, którego dotyczy porozumienie. Dochodzi wówczas do podpisania umowy kupna-sprzedaży, co jednocześnie stanowi wykonanie przedmiotu umowy zawartej pomiędzy komitentem a komisantem. Umowa zawierana jest przez właściciela komisu we własnym imieniu. Wartość sprzedaży musi jednak zostać oddana na rachunek dotychczasowego właściciela, czyli komitenta. W zamian za wykonaną pracę komisantowi należy się zapłata w postaci prowizji, która najczęściej potrącana jest z kwoty wypłacanej w gotówce lub przelewanej na rzecz komitenta. Czynność ta powinna zostać uregulowana w umowie.
Wygaśnięcie
Strony umowy mogą określić dokładny termin, w którym umowa wygaśnie. Do wygaśnięcia umowy komisu dochodzi, kiedy po upływie określonego czasu rzecz stanowiąca przedmiot umowy nie zostanie sprzedana. Wówczas komisant określa czas, jaki komitent ma na jej odbiór. Jeśli tego nie uczyni, odpowiedzialność za przedmiot przechodzi na jej prawnego właściciela.
Wypowiedzenie umowy
Zarówno komitent, jak i komisant mają prawo do wypowiedzenia łączącej ich umowy w każdej chwili jej trwania. Jeśli komitent wypowie umowę przed jej upływem, wówczas ma obowiązek zwrócić stronie przeciwnej równowartość wszelkich poniesionych przez nią wydatków oraz – jeśli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu – część należnej mu prowizji. Jeśli właściciel komisu na skutek przedwczesnego wypowiedzenia umowy przez właściciela przedmiotu poniósł jakąś szkodę, w takiej sytuacji komitent ma obowiązek ją naprawić. Działa to również w drugą stronę – do naprawienia ewentualnych szkód komitenta, które wynikły z rozwiązania umowy przez komisanta, jest zobowiązany komisant.
Potwierdzenie realizacji umowy
Z praktycznego punktu widzenia potwierdzeniem wykonania umowy komisu jest wystawienie przez komis faktury. Jeśli działalność gospodarcza została zarejestrowana dla celów VAT, zastosowanie ma faktura VAT, a jeśli przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia z VAT – będzie to rachunek uproszczony.
Zakończenie umowy komisu może mieć miejsce również na skutek przedawnienia, kiedy to właścicielowi komisu nie udało się w określonym terminie sprzedać oddanego mu na przechowanie przedmiotu. O tym rodzaju rozwiązania umowy piszemy poniżej.
Przedawnienie umowy komisu
Dla umowy komisu stosuje się ogólne terminy przedawnienia roszczeń (art. 118 KC). Roszczenia komitenta ulegają przedawnieniu z upływem 10 lat od dnia podpisania umowy. Dla komisanta stosuje się natomiast terminy przedawnia obowiązujące działalności gospodarcze. W tym przypadku są to 3 lata.
